ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 10-11-2007

ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΙΠΗΡΑΣΜηχανικός Βιοκλιματικής Αρχιτεκτονικής Τι σημαίνει η εξίσωση x=(60%+50%+40%+30%)+50% για τις πράσινες πόλεις;
Συνέντευξη στον ΧΡΗΣΤΟ ΤΡΑΜΠΑΦωτογραφίες: ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΖΑΒΟΣ

Αν δεν πάψουμε να κατασπαταλάμε ενεργειακούς πόρους και να καταπατούμε βασικά δικαιώματα του πολίτη, οι πόλεις μας μέχρι το 2030 μπορεί και να μην επιβιώσουν. Αυτό υποστηρίζει ο Κώστας Τσίπηρας, μηχανικός βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής και ιδρυτής του Συλλόγου Ολιστικής Αρχιτεκτονικής (Σ.ΟΛ.ΑΡ.) και προτείνει μια διαφορετική προσέγγιση που δεν αρκείται στην εξοικονόμηση ενέργειας.
Aπό το μπαλκόνι του γραφείου του έχει κανείς την ευκαιρία να θαυμάσει μια σπάνια θέα της Ακρόπολης. Oχι μόνο ο Παρθενώνας, αλλά ολόκληρος ο Ιερός Βράχος μαζί με ένα καταπράσινο κομμάτι της Αγοράς, προβάλλει σαν από άλλη διάσταση, ανάμεσα στα ψηλά κτίρια που παρεμβάλλονται. Βρισκόμαστε στην κάτω πλευρά του Συντάγματος, εκεί όπου αρχίζει το εμπορικό inferno της πόλης και το χτισμένο περιβάλλον είναι ολόκληρο ένα συμπυκνωμένο μάθημα κοινωνιολογίας. Λίγο απ' το κτίριο του Κοινοβουλίου, αρκετές «πειραγμένες» προσόψεις καταστημάτων, διατηρημένα ή παραπαίοντα νεοκλασικά, ωμές πολυκατοικίες και κτίρια γραφείων που απλώνονται σε όλο τον διαθέσιμο ορίζοντα συνθλίβοντας εποχές και ρυθμούς. Ως συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις, σκέφτεται κανείς πόσο χαοτικές είναι οι πόλεις μας, πώς είναι δυνατόν να δοξάζεται το μεταμοντερνιστικό χάος της Αθήνας, πόσο στερείται το οικοδομικό μας σύστημα κάθε έννοιας πολιτισμού. Ολα αυτά, όμως, υποχωρούν δραματικά μπροστά στο ενδεχόμενο οι πόλεις μας, αν όχι να εξαφανιστούν από τον χάρτη, σαν σε ταινία καταστροφής, να υποστούν πολύ σοβαρές ζημιές σε ενεργειακό επίπεδο. Με το ίδιο αποφασιστικό ύφος από το οποίο διαπνέονται διάφορα παρεμβατικά κείμενα που δημοσιεύονται στον ιστοχώρο του συλλόγου (www.s-ol-ar.gr), ο Κώστας Τσίπηρας θέτει το ζήτημα ως άμεση προτεραιότητα, προτείνοντας φυσικά και ένα μοντέλο επίλυσης, ή, τουλάχιστον, ανάσχεσης.
x=(60%+50%+40%+30%)+50%
H εξίσωση, x=(60%+50%+40%+30%) +50% όπως πιστεύει, μπορεί να οδηγήσει στην επιβίωση σε μια τέτοια εποχή οικολογικής κρίσης. Αν και τα παρακάτω ποσοστά μπορούν να μεγαλώσουν κατά περίπτωση, ωστόσο, οι ελάχιστες κινήσεις που μπορούν να γίνουν προς την κατεύθυνση αυτή, έχουν ως αποτέλεσμα τα εξής:
(60%) το ποσοστό που εύκολα μπορεί ένα κτίριο να εξοικονομήσει ενέργεια από τον τρόπο που έχει κατασκευαστεί. «Για θέρμανση, δροσισμό και φωτισμό, λόγω των προσανατολισμών του, των μονώσεών του, της τυπολογίας του».
(50%) το ποσοστό που μπορεί κανείς να εξοικονομήσει ενέργεια, παράγοντας ενέργεια για τις ηλεκτρικές ανάγκες του σπιτιού. «Και μάλιστα σε μια εποχή ενεργειακής κρίσης, πολύ κοντινή, που ο μέσος Νεοέλληνας νομίζει ότι δεν θα έχει πρόβλημα όταν έρθουν οι 52 βαθμοί, διότι θα βάλει ας πούμε πέντε κλιματιστικά, ενώ οι διακοπές ρεύματος δεν θα είναι της μιας ώρας, αλλά ημερών ή και εβδομάδων. Οταν όμως έχεις έναν μικρό αξονικό ανεμιστήρα, τουλάχιστον θα επιβιώσεις. Με ένα φωτοβολταϊκό ή μια μικρή ανεμογεννήτρια μπορείς να έχεις φωτισμό ασφαλείας, ψυγείο, ένα μάτι για φαγητό, τηλεόραση».
(40%) το ποσοστό συγκέντρωσης ομβρίων υδάτων. «Είναι αδιανόητο πια να φτιάχνονται κτίρια που να μην εξοικονομούν νερό σε αυτό το ποσοστό. Είτε στο κέντρο μιας πόλης είτε στην εξοχή, είναι πολύ εύκολο να μαζέψεις νερό για τον κήπο ή το καζανάκι, αφού καθαριστεί βιολογικά».
(30%) το ποσοστό των τροφίμων που μπορούμε να παράγουμε στο σπίτι μας. «Ακόμη και στο μπαλκόνι μας. Με τα φυτά αυτά, δημιουργείται και σκιά».

«Το άλλο 50% είναι η δημοκρατία. Αν αυτό δεν υπάρχει, δεν ισχύουν τα προηγούμενα. Και δημοκρατία σήμερα στην Ελλάδα δεν υπάρχει. Αυτό σημαίνει ότι μπορείς να καλλιεργείς τον κήπο σου ειρηνικά ή να ανακυκλώνεις το νερό σου, να παράγεις ενέργεια ή να έχεις χτίσει το σπίτι σου με οικολογικά υλικά ή οτιδήποτε άλλο, και να έρχεται κάποιος και να περνάει έναν δρόμο ταχείας κυκλοφορίας δίπλα σου… Ή, να έχεις χτίσει διώροφο και κάποιος δίπλα σου να χτίσει τριώροφο… Ή, εκεί που παίρνεις ανάσα από ένα δάσος, έρχεται ο άλλος και στο καίει… Ή, εκεί που μαζεύεις νερό, έρχεται μια χημική βιομηχανία στα 100 μέτρα και παράγει χρώματα…
Οσο οι Νεοέλληνες προτιμούν να ψηφίζουν κάποιους που τους διορίζουν τις κόρες ή τους σβήνουν τις κλήσεις της τροχαίας, δεν πρόκειται να υπάρξει ποτέ δημοκρατία και άρα δεν πρόκειται να υπάρξουν ποτέ μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος».
Αντιστοιχούμενος χώρος
Για να φτάσουμε στα σημερινά επίπεδα ανευθυνότητας, εννοείται ότι καιρό τώρα οι περισσότεροι λειτουργούν ιδιοτελώς. Μια πολύ εύστοχη προσέγγιση για να το δούμε όλο αυτό, είναι και η παρακάτω, που δείχνει τις αυξανόμενες επεκτατικές διαθέσεις.
«Οι μέσες ανάγκες αυτών των εποχών που θαυμάζουμε σήμερα, κτίρια των οποίων προσπαθούμε να διατηρήσουμε και διάφοροι συμπολίτες μας κάνουν ό,τι μπορούν για να ξεπαστρέψουν, ανταποκρίνονταν στη λογική ότι σε κάθε έναν πολίτη αντιστοιχούν περίπου 10 - 15 τ.μ. δομημένου χώρου. Αυτή ήταν η λογική του μέτρου στον ελληνικό χώρο». Η αναλογία αυτή άρχισε να ανατρέπεται στη δεκαετία του '50 με το ρεύμα αστυφιλίας και το οικοδομικό μπουμ.
«Το ποσοστό αυτό έχει φτάσει σήμερα αισίως στα 43 τ.μ., τα οποία αυξάνονται συνέχεια. Την ίδια ώρα, ο μέσος πολίτης της Γαλλίας διαθέτει γύρω στα 38 τ.μ., της Ρωσίας γύρω στα 23 τ.μ., της Κίνας 5,5 τ.μ. (με αυξητική τάση) και ο μέσος πολίτης της Ελβετίας που είναι και η χώρα με τα περισσότερα τετραγωνικά ανά κάτοικο, διαθέτει 47 τ.μ. Η προβολή που γίνεται από τη Στατιστική Υπηρεσία δείχνει ότι στα τέλη της δεκαετίας του 2010, ο Ελληνας θα έχει ξεπεράσει και τα δεδομένα της Ελβετίας. Αυτά τα τετραγωνικά μέτρα δεν έχουν μόνο κακή αρχιτεκτονική και κακή τυπολογία. Δεν μπορούν να στεγάσουν σωστά ανάγκες, είναι κυρίως αμόνωτα, ενεργοβόρα και προσβάλλουν το τοπίο, τον πολιτισμό και οτιδήποτε άλλο».